Iconology of the Wayfarer Triptych – Detail

Het uithangbord met den zwaan geeft te kennen, dat het huis een kroeg is. „Een zwaantje” is tot op den huidigen dag een spreekwoordelijke uitdrukking voor een herberg [D’Overflacquée, 1932, 158]. De oorsprong van die benaming ligt in het feit, dat in sommige gewesten, bijv. in Brabant, landsheerlijke rechtplaatsen door een zwaan aangeduid werden. In Brabant en in het Kleefsche dankte dit symbool zijn ontstaan aan de pretentie, die beide vorstenhuizen lieten gelden, dat zij van den Zwaanridder zouden afstammen [Winkel, 1922, 346, 349]. Een afbeelding van dit rechtsteeken ziet men o.a. op de achttiende-eeuwsche afbeelding van het rechthuis te Oisterhout door Andries Schoemaker, wiens handschrift thans in de verzameling van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant te ’s-Hertogenbosch bewaard wordt [Nahuys, 1888, 1548ff., 529ff.]. Het is bekend, dat bij een rechtplaats in de Middeleeuwen een kroeg onmisbaar was [Enklaar, 1922, 87; Schoemaker, ca. 1710-1735], en het is dus begrijpelijk, dat het embleem afzakte tot uithangteeken [Lennep & Gouw, 1868, 203ff.]. (p. 80)

This negative image of the swan appears in many Bosch’s works. The tavern/brothels in his paintings, for examples, are identified more than once by a white swan on a flag or signboard. We see one example of this in the background of the central panel of the Prado Adoration of the Magi [Bosch, ca. 1494 (Triptych of Adoration of the Magi)], where the couple stands arm in arm, looking at a tavern whose sign is decorated with a white swan. The pigeons which fly in and out of the attic if this building identify it as a brothel. We know this because, as Bax has pointed out, the Netherlanders of the fifteenth century referred to a house of ill repute as a place which had pigeons in its loft. The same tavern/brothel, characterized by the same pigeons and swan on a signboard, appears again in Bosch’s so called ‘Prodigal Son’ at Rotterdam. Bax has shown that the swan could be an image of immorality, as well as an image of purity during the Middle Ages [Bax, 1979, 120, 295]. But surely it is unlikely that a devoted member of the Brotherhood of the Swan would have gone against his confraternity’s traditional symbolism, and chosen to depict the group’s namesake as a symbol of depravity. (p. 89).